De basis van slaap

Het lijkt alsof we niets doen tijdens het slapen. Veel mensen denken dan ook dat we alleen slapen om uit te rusten en op te laden voor de volgende dag. Dit klopt deels, maar er is nog veel meer gaande tijdens de slaap.

De slaap beïnvloedt bijna elk lichaamsproces en heeft invloed op veel van je hormonen. Hoe werkt die o zo belangrijke slaap nou eigenlijk? En wat gebeurt er precies in je hoofd en je lijf terwijl jij ligt te dromen?

Als je gaat slapen begin je de nacht met je eerste slaapcyclus. Tijdens de nacht doorloop je meerdere slaapcycli. Deze slaapfasen herhalen zich elke nacht in een vaste volgorde.

Een slaapcyclus duurt gemiddeld anderhalf uur. Gedurende de nacht doorloop je gemiddeld vier tot zes van deze cycli (afhankelijk van je slaapduur).

Elke slaapcyclus bestaat uit:

• Lichte slaap: je doezelt weg, maar bent nog makkelijk wakker te maken.
• Diepe slaap: je lichaam herstelt, je ademhaling is rustig, je spieren ontspannen.
• REM-slaap: je ogen bewegen snel, je droomt en je hersenen verwerken informatie.

Het eerste gedeelte van de nacht bestaat uit vooral veel diepe slaap. Later in de nacht komt er meer lichte slaap en REM-slaap.

Als je 's nachts vaak wakker wordt, kunnen de slaapcycli onderbroken raken. Daardoor krijg je minder diepe of REM-slaap. Je voelt je ondanks ‘voldoende’ uren in bed overdag toch nog moe of prikkelbaar. Bij veel korte ontwaakmomenten in de nacht spreek je ook wel van fragmentarische slaap. Er zijn veel verschillende oorzaken waarom je ‘s nachts wakker kan worden, bijvoorbeeld omgevingsgeluiden. Lees hier alles over slaapverstoorders.

De kernslaap is het eerste en meest herstellende gedeelte van de slaap en duurt zo’n 4,5 tot 5,5 uur. In deze fase gebeurt er veel in je lichaam en brein om je weer op te laden voor de volgende dag:

• spieren en lichaamscellen herstellen;
• je brein verwerkt indrukken en emoties;
• hormonen komen in balans;
• je weerstand wordt versterkt;
• hart en bloedvaten krijgen rust;
• afvalstoffen worden afgevoerd vanuit de hersenen;

Als je kernslaap goed en ongestoord verloopt, kun je je overdag verrassend fit voelen, zelfs als je totale slaaptijd iets korter is dan gemiddeld. Een keer een korte nacht is dus geen ramp. Als je kernslaap goed was, heeft je lichaam toch kunnen herstellen.