Bij slaaptekort raakt het lichaam snel uit balans. De eerste symptomen van slaaptekort zijn vaak mild maar duidelijk: je wordt moe wakker, bent sneller geïrriteerd, hebt moeite om je te concentreren en voelt je gevoeliger voor stress.
Een nacht slecht slapen is meestal geen ramp. Als je normaal gesproken een goed slaappatroon hebt, herstelt je lichaam zich vanzelf. Maar het is niet verstandig om overdag te gaan uitslapen of lang te gaan dutten. Dan raak je uit je ritme en kom je diezelfde avond moeilijker in slaap. Dat vergroot de kans op opnieuw een slechte nacht.
Als je heel slaperig voelt na een slechte nacht, kan je een powernap doen om de batterij weer even op te laden. Doe dit dan tussen 12.00 en 15.00 uur en beperk het tot maximaal 20 minuten.
Wanneer slechte nachten zich opstapelen, spreken we van chronisch slaaptekort. Logisch dat je hier jezelf flink druk om kan maken. Je lichaam bouwt een slaapschuld op en dit merk je aan je fysieke en mentale fitheid. Deze slaapschuld los je niet zomaar in met één lange nacht. Het duurt vaak dagen of zelfs weken om je biologische ritme weer te herstellen.
De effecten van slaaptekort op de lange termijn zijn serieus. De hormonale balans raakt verstoord, je immuunsysteem wordt zwakker en je zenuwstelsel raakt overbelast.
Aanhoudend slaaptekort wordt onder andere in verband gebracht met stemmingswisselingen, aankomen in gewicht en spijsverteringsproblemen. Deze klachten ontstaan vaak geleidelijk en worden niet altijd direct gelinkt aan te weinig slaap.
Stress en slaaptekort versterken elkaar. Bij stress maakt je lichaam meer cortisol aan. Dat onderdrukt het slaaphormoon melatonine. Je komt moeilijker in slaap én je rust minder diep. Lees meer over onrustige nachten door stress in hoofdstuk stress, ploegendienst en andere slaapverstoorders.
Ook wie ‘s nachts werkt of vaak van ritme wisselt, loopt risico. De biologische klok raakt snel verstoord. Dat merk je aan vermoeidheid overdag, stemmingsklachten en concentratieproblemen door slaaptekort.
Vooral mensen die nachtdiensten draaien of onregelmatige werktijden hebben, kampen vaak met een verstoord slaappatroon. En dat maakt het extra lastig om slaaptekort te herstellen.
Slaaptekort onder jongeren is een groeiend probleem. Door prestatiedruk, schermgebruik en sociale activiteiten slapen ze vaak te weinig.
De invloed van slaaptekort op jongeren is groot. Hun brein ontwikkelt zich nog volop en slaap speelt hierin een sleutelrol. Denk aan problemen met leren, geheugen, humeur en weerstand.
Je lichaam geeft vaak in het begin subtiele signalen, maar deze worden bij een onbalans steeds duidelijker. Bij aanhoudende slaperigheid, concentratieproblemen, somberheid of snel overprikkeld raken, is het tijd om serieus naar je slaap te kijken. Neem je lichaamssignalen en jezelf serieus en gun jezelf op tijd herstel.
Slaaptekort herstellen begint bij bewustwording. Zet slaap niet langer onderaan je prioriteitenlijst, maar zie het als een investering in je gezondheid, veerkracht en levenskwaliteit.
Wil je meer weten over hoe je jouw slaapritme herstelt? Bekijk dan de andere onderdelen van deze slaapspecial met praktische tips voor gezonde slaap.
Je genen spelen ook een rol in je slaapgedrag. Kijk naar familiepatronen. Zijn er kortslapers, slechte slapers of mensen met slaapproblemen? Dit kan ook iets zeggen over jouw natuurlijke slaapritme.
Je slaapbehoefte verandert door de jaren heen. Wat je als twintiger nodig had, is anders dan op je vijftigste. Te weinig slapen is ongezond, maar ook te veel slapen kan klachten geven. Streef daarom niet naar een vast getal, maar luister naar je lichaam.
De inhoud op deze site is alleen bedoeld voor informatieve doeleinden en is geen vervanging van professioneel medisch advies, diagnose of behandeling. Raadpleeg altijd een zorgverlener bij persoonlijke medische problemen.
