Prikkelbare darmsyndroom (PDS) - Spastische darm, tips & tricks bij PDS

Wat zijn de symptomen van het prikkelbare darmsyndroom?

Bij een prikkelbare darmsyndroom (PDS) kunnen de volgende klachten gedurende jaren regelmatig terugkomen:

buikpijn; bij de één een vervelend of opgeblazen gevoel in de buik, bij de ander heftige buikkrampen;
de buikpijn kan overal in de buik zitten en wisselen van plek;
de klachten kunnen verminderen nadat u ontlasting heeft gehad;
onregelmatige ontlasting in de vorm van diarree, verstopping of een afgewisseld buikloop en verstopte darmen.

Andere klachten die bij prikkelbare darmsyndroom (PDS) voorkomen:

Vermoeidheid, misselijkheid, winderigheid of een gespannen gevoel in de buik;
Last van je buik na het eten of na de ontlasting;
Last van je maag en/of slokdarm, pijn of een vervelend gevoel bij het plassen, problemen met plassen, rugpijn of spier- en gewrichtsklachten.

Wat zijn de oorzaken prikkelbare darmsyndroom (PDS)?

Over de oorzaken van een prikkelbaar darmsyndroom is nog weinig bekend. Wel zijn er vermoedens welke factoren ervoor zorgen dat de darmwand zo gevoelig reageert. Zo kunnen hormonen een rol spelen; een spastische darm komt vaker voor bij vrouwen, zij hebben vaak meer last tijdens de menstruatie. Ook bepaalde medicijnen kunnen de klachten uitlokken, zo hebben antibiotica, corticosteroïden en medicijnen voor astma een nadelig effect op de darmflora, en juist die darmflora is belangrijk voor een gezond werkende darm. Verder spelen stress en voeding een rol. En kunnen parasieten of een verstoorde darmflora ook een boosdoener.

Wat zijn de kenmerken van een gezonde darm?

Voor we verder praten is het goed om te weten waar je een gezonde darm aan herkent. Hieronder vind je een paar kenmerken:

Geen opgeblazen gevoel
Dagelijks 1 of 2 x ontlasting die soepel komt en niet aan de pot plakt
Weinig wc-papier nodig
Energie na het eten
Geen onverteerde resten in de ontlasting
Goede weerstand

Ontlastingsonderzoek bij een spastische darm

Heb je veel darmklachten dan kan het zinvol zijn een ontlastingsonderzoek te laten doen via een natuurgeneeskundig of orthomoleculair therapeut. Je ontlasting wordt dan opgestuurd naar een gespecialiseerd laboratorium. Zo kan er gekeken worden naar de samenstelling van de darmflora en aanwezigheid van parasieten. Deze komen vaker voor dan gedacht en kunnen voor veel klachten zorgen zoals, vermoeidheid, een slechte vertering en huidklachten. Ook kan door middel van zo’n test gekeken worden naar eventueel voedingsintoleranties en de werking van de alvleesklier. Kijk voor therapeuten op: http://www.rp-vitamino.com/NL/Home/Therapeuten.aspx

Wat is de rol van stress bij een prikkelbaar darmsyndroom?

Je darm ligt aan de basis van je gezondheid en wordt ook wel het tweede brein genoemd. Er zitten wel 200 miljoen zenuwcellen in en rondom je darmen. Je darmen communiceren constant door middel van neurotransmitters met je hersenen.
Zo wordt het grootste gedeelte van serotonine in je darm gemaakt. Dat verklaart waarom als je darm niet goed werkt je mentale klachten kan hebben zoals angst, neerslachtigheid, verdriet en concentratieproblemen. Ook zie je dat mensen die antidepressiva slikken als bijwerking last kunnen krijgen van hun darmen. En dat andersom antidepressiva soms helpen bij het prikkelbare darmsyndroom.
Zoals de hersenen naar de darmen luisteren is het ook andersom en reageren je darmen onmiddellijk op stresssignalen uit de hersenen.

Voedingstips en dieet bij een prikkelbaar darmsyndroom

Met voeding kun je heel veel invloed hebben op de werking van de darm. Zo zijn er bepaalde voedingsmiddelen die klachten als winderigheid en een opgeblazen gevoel kunnen uitlokken. Andere voedingsmiddelen kalmeren de darm juist en kunnen een wereld van verschil maken. Wat werkt is voor iedereen weer anders daarom kan het soms handig zijn een tijdje een eetdagboek en de mate van je klachten bij te houden. Hieronder vind je een opsomming van voedingsmiddelen die mogelijk klachten kunnen uitlokken en voedingsmiddelen die verlichting geven.

Welke voeding moet je vermijden bij prikkelbaar darmsyndroom?

Gluten en melkproducten

Gluten zijn eiwitten en komen voor in een aantal granen zoals tarwe, rogge en gerst. Bij een gevoelige darm kunnen de gluten de darmwand irriteren en een milde ontstekingsreactie uitlokken. Mensen met coeliakie kunnen absoluut geen gluten verdragen. Maar er zijn ook veel mensen die een overgevoeligheid hebben en erg op knappen door gluten zoveel mogelijk te vermijden. Gluten kunnen vervangen worden door bijvoorbeeld: quinoa, wilde rijst, boekweit en amarant. Als je een gevoeligheid hebt voor gluten dan merk je als je deze laat staan vaak al binnen 2 weken verschil. Het is het proberen waard.

Melkproducten kunnen bij een gevoeligheid voor winderigheid, een opgeblazen gevoel en diarree zorgen. In de darm kan de lactose dan niet goed afgebroken worden door een gebrek aan lactase, een enzym. De darmbacteriën gaan dan in plaats van lactase de niet verteerde lactose afbreken en daarbij komen veel gassen en irriterende stoffen vrij. Zure melkproducten kunnen soms wel verdragen worden omdat de bacteriën daarin de lactose(melksuiker) deels al verteerd hebben.

Melkproducten bevatten ook het eiwit caseïne wat normaal in de maag verteerd moet worden, maar voor een allergische reactie kan zorgen. Producten van schapen en geit bevatten ook Caseïne maar in een iets andere vorm en worden vaak beter verteerd,

Bonen en peulvruchten

Iedereen weet uit ervaring wel dat je van bonen erg winderig kan worden. Ze bevatten bepaalde koolhydraten die moeilijk te verteren zijn, deze koolhydraten worden dan door de darmbacteriën verder afgebroken, en dit geeft gasvorming net als bij een lactose gevoeligheid. Ook bevatten bonen en peulvruchten lectinen, dit zijn stofje die de darmwand kunnen irriteren. Bonen en peulvruchten worden beter verteerbaar door ze een nacht te laten weken. Ook het toevoegen van bonenkruid of wat Kombu(zeewier) zorgt dat de bonen beter verteerbaar zijn. Bij een spastische darm kun je bonen en peulvruchten beter spaarzaam gebruiken.

Koffie, frisdranken en vruchtensappen uit pak

Veel mensen drinken in de ochtend een kopje koffie om de stoelgang op gang te brengen. En dat is niet voor niets koffie: prikkelt de darmwand en kan bij een prikkelbaar darmsyndroom voor krampen zorgen. Sommige mensen hebben bij 1 kopje koffie al last, andere kunnen iets meer drinken.

Het koolzuur wat in frisdranken zit, brengt extra lucht in de darm en dat is nou net wat je wil vermijden. Ook de suikers die erin zitten kunnen voor gasvorming zorgen. Light frisdranken moet je helemaal vermijden, de suikervervangers erin kunnen alleen door de darmbacteriën worden afgebroken en dit geeft; je raadt het al; gas. Ook vruchtensappen uit pak kunnen veel gasvorming geven.

Alcohol en sterke specerijen

Alcohol en hete kruiden geven direct een reactie bij gevoelige darmen. Zo krijgen veel mensen na het drinken van bier snel last van diarree en krampen. Sterk, gekruid eten, en eten met veel monosodiumglutamaat(MSG) erin zoals bij Chinees afhaaleten veel gebruikt wordt is ook een boosdoener.

Teveel en verkeerde vezels

Bij een prikkelbare darm wordt vaak het advies gegeven meer vezels te eten, maar het type vezels maakt nogal uit. Onoplosbare vezels, in bijvoorbeeld volkorenbrood, kunnen de darmwand die al geprikkeld is nog verder irriteren. Oplosbare vezels in groenten en fruit zijn veel milder voor de darmwand en dienen als voedselbodem voor de darmflora. Zorg elke dag voor minimaal 300 à 400 gram groenten en 2 stuks fruit.

IJskoud drinken

Ijskoud drinken is een aanslag voor het lichaam. Drink nooit iets rechtstreeks uit de koelkast en vermijd dranken met ijsklontjes. Begin je dag liever met wat lauwwarm water met citroensap en drink gedurende de dag niet te hete kruidentheeën dit kalmeert de darmen.

Wel doen bij prikkelbaar darmsyndroom

Rustig kauwen en niet drinken bij het eten

De spijsvertering van koolhydraten begint door het vermengen van speeksel al in de mond. Ook worden door goed kauwen signalen doorgegeven aan de darmen dat er eten aankomt, zodat er alvast darmsappen aangemaakt kunnen worden. Bij een spastische darm kan het enorm veel uitmaken om rustig te eten. Ga altijd zitten bij het eten, kijk geen tv of lees geen boek. Maar concentreer je op de geuren en kleuren van het eten. Drink ook niet meer dan 1 glas bij het eten en ook een half uur voor en na de maaltijd niet. Dit verdunt de spijsverteringssappen.

Groenten eten

Groenten bevatten wateroplosbare vezels die de stoelgang op gang houden en de groei van goede darmbacteriën bevorderen. Vooral groentes zoals asperges, artisjokken, spinazie, venkel en bieten worden goed verdragen. Kies ook voor pompoen en zoete aardappel. Streef naar 400 tot 600 gram groenten per dag. Als je in de ochtend wat groenten eet, in de middag een salade en s ’avonds flink wat groenten opschept kom je er makkelijk aan.

Clean eten/paleodieet

Dit betekent niet eten uit pakjes en zakjes maar onbewerkte en verse voeding. In de praktijk blijkt dat het volgen van een paleodieet of oerdieet goede resultaten kan geven bij een spastische darm. Dit houdt in eten zoals als onze voorouders miljoenen jaren deden: groenten, fruit, noten, zaden, paddenstoelen, vis, vlees en eieren. Op deze manier vermijd je automatisch granen en melkproducten. Op internet vind je veel recepten en info over het paleodieet.

Verzachtende kruiden en specerijen

Waar hete specerijen de darm kunnen irriteren hebben andere juist het tegenovergestelde effect. Zo kan gember een goede toevoeging aan je dieet zijn. Maak gemberthee door stukjes verse gember een aantal minuten te koken. Je kunt dit zeven en in een thermoskan doen. Drink gedurende de dag van de thee. Gebruik verder ruimschoots kurkuma en denk aan theeën van venkel, zoethout en kamille.