Wat hebben cholesterol en artrose met elkaar te maken?

Cholesterol is een lichaamseigen bouwstof voor cellen en hormonen. Ook houdt het ons lichaamsweefsel gezond en is het belangrijk voor de aanmaak van vitamine D en het functioneren van de spijsvertering. Onmisbaar, dus! Het meeste cholesterol maken we zelf aan in de lever, ook veel cellen kunnen deze bouwstof produceren. Heb je te veel cholesterol, dan wordt het afgebroken tot galzuur. Een deel van dit galzuur wordt later weer door de dunne darm opgenomen.

Het verschil tussen goed en slecht cholesterol

Ondanks dat cholesterol veel belangrijke functies heeft in het lichaam, heeft het een slechte naam. Waarom? Omdat een te hoog cholesterolgehalte een risicofactor voor hart- en vaatziekten is. Er wordt vaak gesproken over 'goed cholesterol' en 'slecht cholesterol'. Dat komt omdat je cholesterol in tweeën kunt splitsen: low density lipoproteïne (LDL) en high density lipoproteïne (HDL). HDL-cholesterol beschermt tegen hart- en vaatziekten, terwijl een te hoge hoeveelheid LDL-cholesterol deze ziekten juist kan veroorzaken. LDL nestelt zich namelijk in de wanden van de slagaders, waardoor slagaderverkalking (vernauwing van de slagaders) kan ontstaan. Het kan misgaan als er veel verzadigde vetzuren in de voeding zitten, want dan geeft de lever te veel LDL-cholesterol af. De verhouding tussen LDL- en HDL-cholesterol kun je verbeteren door matig te zijn met verzadigd vet en dit te vervangen door onverzadigd vet.

De relatie tussen artrose en cholesterol

Verhoogde cholesterolgehaltes kunnen erfelijk zijn, samenhangen met ziektes als leverziekten en diabetes of veroorzaakt worden door (voedings)tekorten. Te veel LDL-cholesterol blijkt ook invloed te hebben op de ernst van artrose, blijkt uit onderzoek van het Radboudumc. Hoe zit dat?

Het fijne weten ze er helaas nog niet van. Het Radboudumc bekeek muizen die een cholesterolrijk dieet kregen en muizen die van nature hoge cholesterolwaardes hadden. Beide soorten muizen ontwikkelden extra botvorming in het door artrose aangedane gewricht, wat leidt tot pijn. Het vermoeden is dat het bij mensen ook zo werkt, maar dit is nog niet wetenschappelijk bewezen.

Ontstekingen in het gewricht

Al langer is bekend dat LDL-cholesterol door een reactie met zuurstof beschadigingen aan de bloedvatwand kan veroorzaken. Dit kan leiden tot hart- en vaatziekten. In de gewrichten kan LDL-cholesterol op een vergelijkbare manier schade aanrichten. Als LDL-cholesterol beschadigd raakt, zet het omliggend weefsel aan tot het maken van stoffen die zorgen voor schade, botvergroeiingen en ontstekingen in het gewricht. Met name bepaalde afweercellen, zogenaamde macrofagen, bleken in het onderzoek verantwoordelijk voor de botvergroeiingen. Andere cellen lijken onder invloed van LDL-cholesterol ontsteking en kraakbeenschade te veroorzaken.

Vervolgonderzoek zal zich richten op de manier waarop deze specifieke cellen LDL-cholesterol opnemen en hun invloed op artrose. Als dat bekend is, kan de opname van LDL-cholesterol mogelijk lokaal worden geremd en zo schade in het gewricht worden beperkt.

Is mijn cholesterolgehalte te hoog?

Hoe kom je erachter of jouw cholesterolgehalte te hoog is? Meten is weten! Bij de huisarts kun je een bloedonderzoek laten doen. Weet wel: er zijn meerdere metingen nodig om het juiste cholesterolgehalte te bepalen, omdat je cholesterol van nature schommelt.

Als lezer van dit artikel hoef je niet meteen naar de huisarts te rennen, maar het is wel goed om na te denken over je cholesterol, risicofactoren en je leefstijl. Een hoog cholesterol kun je beïnvloeden door je leefstijl aan te passen: gevarieerd eten en veel bewegen zijn daarbij het belangrijkste.