Pijnlijke gewrichten en een huidaandoening zoals eczeem of psoriasis staan soms niet los van elkaar. Er is een vorm van reuma die zich manifesteert op de gewrichten en ook op de huid: artritis psoriatica. Op het eerste gezicht zijn artritis psoriatica (PsA) en reumatoïde artritis (RA) moeilijk van elkaar te onderscheiden. En dat terwijl het stellen van de juiste diagnose wel belangrijk is.
RA en PsA zijn allebei auto-immuunziekten, wat wil zeggen dat het afweersysteem zich tegen het eigen lichaam keert. Dat uit zich in ontstekingen van de gewrichten, waardoor ze pijnlijk, stijf en warm worden en op den duur sneller slijten. Het zijn allebei chronische aandoeningen, dat betekent dat de ziekte niet meer over gaat. RA is de meest voorkomende vorm van artritis. Tussen de vijf en dertig procent van de mensen met psoriasis heeft artritis psoriatica.
4 verschillen tussen reumatoïde artritis en artritis psoriatica
Reumatoïde artritis zijn allebei auto-immuunziekten die de gewrichten aantasten. Ook worden ze op dezelfde manier behandeld door een arts. Niet gek dat het moeilijk is deze twee vormen van artritis uit elkaar te houden en een diagnose te stellen. Dat wordt iets makkelijker als je de verschillen kent. Dus, wat zijn die?
Verschil 1: artritis psoriatica geeft ook huidklachten
Artritis psoriatica bestaat eigenlijk uit twee ziekten: psoriasis en artritis. Psoriasis is een auto-immuunziekte van de huid. Als je deze huidaandoening hebt, wil dat niet zeggen dat je ook altijd artritis krijgt. Dat geldt voor zo'n vijf tot dertig procent van de mensen met psoriasis. Mensen met artritis psoriatica hebben dus niet alleen last van vermoeidheid en pijn, maar ook van jeukende, droge en rode vlekken en dikke, zilverachtige huidschilfers. Meestal openbaart PsA zich als je al psoriasis hebt.
Verschil 2: reumatoïde artritis zit in allebei je handen (of knieën)
Het klinkt een beetje cryptisch, maar RA zit aan twee kanten en PsA aan één kant... We leggen het uit. Zowel bij RA als bij PsA worden de gewrichten beschadigd. Welke gewrichten dat zijn verschilt per persoon. Zo kun je last krijgen van je vinger, teen, enkel, pols, knie, elleboog of nek. De ontstekingen kunnen zowel links als rechts voorkomen. Sterker nog, voor RA is het kenmerkend dat de aandoening symmetrisch is: dezelfde gewrichten worden dan aan beide zijden van het lichaam aangetast (bijvoorbeeld de pols aan de linker- en rechterkant). In het begin kan dit nog wel ontbreken. Bij PsA kan dat ook, maar meestal zijn de gewrichten alleen aan één kant van het lichaam aangetast.
Verschil 3: andere 'doelgroep'
Ontstekingsreuma discrimineert niet: vrouwen, mannen, oud, jong, zwart en wit; ontstekingsreuma kan elk mens treffen in elke fase van zijn of haar leven. Toch zijn er tussen PsA en RA wel wat verschillen in wanneer het start en wat het uitlokt. PsA komt voor bij mannen en vrouwen en start vaak tussen het dertigste en vijftigste levensjaar. RA komt drie keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en start meestal wat later, vooral rond het vijftigste levensjaar. PsA start vaak met huidklachten of psoriasis en RA met pijnlijke, gezwollen gewrichten en stijfheid in de ochtend. Een belangrijke risicofactor voor RA is of je rookt of niet.
Verschil 4: microscopische verschillen
Veel verschillen in je lichaam zijn alleen op microscopisch niveau te zien. En we bekijken onszelf wel in een spiegel, maar nooit onder een microscoop. Daarvoor heb je dus echt de onderzoeksmethodes van een arts nodig. Zo zien artsen dat mensen bij RA andere stofjes in het lichaam hebben dan bij PsA. Het is een belangrijk argument om nooit zelf te dokteren, maar altijd een arts te raadplegen.
Overeenkomst: RA en PsA zitten in de familie
Bij de meeste mensen met PsA hebben ook familieleden psoriasis, PsA of RA. Erfelijkheid is dus een belangrijke risicofactor voor deze aandoeningen.
Hoe bepaalt een arts welk type ontstekingsreuma je hebt?
Het is een uitdaging om deze twee ziekten zelf van elkaar te onderscheiden. Want heb je reumatoïde artritis en ook een beetje last van eczeem? Of is er meer aan de hand en heb je artritis psoriatica? Een reumatoloog kan dit onderscheid wel zien. Ga dus altijd langs bij een arts Hij of zij zal eerst naar je medische geschiedenis vragen, een lichamelijk onderzoek doen en een bloedonderzoek doen. Er zijn ook andere tests mogelijk, zoals een röntgenfoto of MRI.
Bij de behandeling van PsA werken een dermatoloog en reumatoloog overigens vaak samen.
Leven met Reuma
Wil je meer informatie, adviezen en ervaringsverhalen van verschillende mensen met reuma ontvangen? Schrijf je dan in voor de maandelijkse Leven met Reuma nieuwsbrief.
Schrijf je nu in
Podcast over voeding en reuma
Dirk Jan van Schaardenburg is bezig met een onderzoek naar voeding en reuma. Wil je daar meer over weten? Luister dan beslist even naar deze Gezond Gesprek podcast.
