Reuma heeft een groot effect op je lichaam, slaap en gemoedstoestand. Ontstekingen en pijn vreten energie en dan kan je gedurende de dag behoorlijk in de weg zitten. Twee derde van de mensen met reuma geeft zelfs aan dat zij dagelijks worden beperkt door pijn, vermoeidheid of verminderde mobiliteit, blijkt uit cijfers van ReumaNederland (voorheen Reumafonds).
Reumaklachten zijn om die reden een stoorzender in je werk. De pijn en vermoeidheid zijn soms zelfs de oorzaak dat mensen met reuma niet kunnen werken. Zo heeft de helft van de reumapatiënten tussen de 40 en 65 jaar geen betaalde baan (bron: Nivel).
Tegelijkertijd blijkt uit onderzoek dat mensen zich fijner voelen als ze wel werken. Logisch, want een baan geeft je een nuttig en zinvol gevoel. Je hoort erbij; niet alleen bij een bedrijf of organisatie, ook bij een team, klanten en collega's. Je loopt misschien wel tegen grenzen aan, maar soms verbaas je jezelf ook omdat je meer kunt dan je dacht.
Om plezier en energie te krijgen van je werk, is het natuurlijk belangrijk dat je werk past bij jou. Maar het werk moet ook passen bij je klachten! Anders kunnen de klachten die je ervaart door je reumatische aandoening verergeren. Het werk put je dan vooral uit en geeft je nauwelijks nog energie.
4 lastige werksituaties bij reuma
Hoewel je wettelijk gezien niet hoeft te vertellen dat je reuma hebt, blijkt uit de praktijk en onderzoek wel dat openheid bijdraagt aan het kunnen blijven werken met een aandoening. Ga bijvoorbeeld in gesprek met collega's over je ziekte, wat je wel en niet kunt en wat je nodig hebt om aan het werk te blijven.
Is alles dan opgelost? Nee, helaas blijven ook na een open gesprek lastige situaties bestaan. Die situaties verschillen sterk; het kunnen irritaties en boosheid zijn, maar ook pijn, teleurstelling en onzekerheid. Tegen onderstaande vier werksituaties lopen veel mensen met reuma aan.
Situatie 1: mijn werk zorgt voor extra klachten
Soms is werk te vermoeiend en dat maakt de pijn erger. Je weet door de pijn niet meer hoe je moet zitten, staan of lopen. Je kunt je niet focussen en het werk stapelt zich op. Naast meer pijn, krijg je ook nog eens last van stress. Inspaning en ontspanning zijn totaal uit balans. Wat nu?
Oplossing: wees continu alert op overbelasting en overcompensatie. Kun je gedurende de dag rustpunten inbouwen? Kun je bepaalde taken overdragen en minder fysiek belastend werk van een collega overnemen? Als het niet lukt om je werk uit te voeren, bespreek dit dan met een arts of je leidinggevende.
Ga bij jezelf na of je taken nog goed passen bij je gezondheid. Zo nee, bedenk dan wat je nodig hebt om je werk wel goed uit te voeren. Vraag bijvoorbeeld naar lichter werk, of naar werktijden die meer rust en regelmaat geven, bouw rustpauzes in en werk in je eigen tempo.
Een valkuil is om alleen je collega's te informeren. Dat is enerzijds goed; vaak willen collega's je graag even uit de brand helpen. Zij kunnen echter niet voor een blijvende oplossing zorgen. Het gevaar als je vaak hulp vraagt aan collega's, is dat zij jouw probleem als 'hun' probleem gaan ervaren. In plaats van hulp, krijg je irritaties. Structurele veranderingen moeten dus echt van je leidinggevende komen.
Situatie 2: ik houd mijn baan gewoon niet meer vol - ik ben uitgeput
Je merkt steeds meer dat het werk niet meer bij je past. Soms voel je je zelfs volledig overwerkt. Maar toch.... het is je werk! Dat moet en wil je doen. Je twijfelt misschien wel steeds meer of je je baan, zelfs met aanpassingen, kunt blijven uitoefenen. Zit je in die situatie? Dan is het tijd om verder te kijken.
Oplossing: je voelt je uitgeput, maar opgeven is ook geen makkelijke keuze. Hoe maak je een verstandige keuze?
Er zijn risicofactoren die kunnen voorspellen wat de kans is dat je jouw baan kunt blijven uitoefenen of juist niet. Deze risicofactoren zijn: ziektekenmerken (hoe moe ben je, hoeveel pijn heb je), persoonlijke eigenschappen (hoe ga je om met de ziekte) en eigenschappen van de werkomgeving (doe je zwaar lichamelijk werk, zijn er mensen die je steunen). Je kunt met die vragen en antwoorden rustig je positie analyseren: hoe groot is de kans dat je je huidige werk kunt blijven doen? Hoe kun je deze kans vergroten? Bijvoorbeeld door andere verwachtingen te hebben, meer hulp te vragen van collega's of je werkomgeving aan te passen.
Past het werk echt niet langer bij je situatie, dan is het hoog tijd dit aan te kaarten bij je leidinggevende.
Kun je tijdelijk niet werken, houd dan nog wel contact. Geef je leidinggevende zo nu en dan een update, bespreek hoe collega's geïnformeerd worden over jouw afwezigheid en hoe je contact met ze kunt onderhouden.
Situatie 3: collega's houden geen rekening (meer) met me
Je bent snel moe en hebt vaak pijn. In het begin werd er nog rekening met je gehouden, maar dat wordt steeds minder. Het geeft je een teleurgesteld gevoel; het lijkt soms of collega's het niet willen horen en begrijpen. Onbegrip van anderen op het werk voor jouw ziekte kan moeilijk zijn. Het geeft je het gevoel dat je niet serieus wordt genomen, dat anderen over je heen lopen en je misschien zelfs wel belachelijk maken achter je rug om. Hoe ga je ermee om?
Oplossing: toon eerst begrip voor je collega's. Besef dat het voor hen moeilijk is voor te stellen wat het betekent om alle dagen moe te zijn. De grilligheid en de onzichtbaarheid van reuma maken deze ziekte voor anderen nog onbegrijpelijker. Vorige week kon je dat toch wel - waarom nu niet?
Het is vaak geen onwil van collega's dat ze je niet begrijpen, maar onwetendheid. Ondanks dat je ze hebt geïnformeerd over je ziekte, voelen zij niet wat jij voelt. Blijf dat dus subtiel herhalen. Maar verras je collega's ook eens op je goede dagen: 'Vandaag heb ik veel meer energie dan anders, kan ik nu eens wat taken van jou overnemen?'
Weet je dat er over je wordt geroddeld en word je buitengesloten? Geef aan dat je het vervelend vindt dat ze je buitensluiten bij activiteiten en bespreek dat altijd met je leidinggevende.
En: hoe beter je voor jezelf helder hebt wat je kunt en hoe je slim met je energie omgaat, hoe beter je dit kunt overbrengen aan je collega's. Stel dus vooral ook prioriteiten, dan weten je collega's ook waar ze aan toe zijn.
Situatie 4: ik moet overwerken omdat er veel werk ligt
Er is een spoedklus, een collega is ziek, mensen gaan met vakantie of er is werk blijven liggen. Hoe dan ook: er moet worden overgewerkt! Jij ook, terwijl je weet: dat ga ik niet trekken....
Oplossing: je voelt je betrokken bij je werk en merkt tegelijkertijd dat het te veel is. Als je nu ja zegt, moet je daar de komende dagen de prijs voor betalen. Vecht niet tegen dingen die je niet kunt veranderen - en dat geldt zeker voor je lichaam. Kies dus altijd voor je eigen gezondheid en ook nu geldt: deel dit met je leidinggevende en je collega's.
Check sowieso wat er in je arbeidscontract staat. En als het te zwaar is, moet je het bespreken met je baas. Denk tijdens dat gesprek in oplossingen: wat zijn alternatieven? Kun je het bijvoorbeeld thuis doen op een moment dat het beter uitkomt?
