Een buik die knort, dat is heel normaal. Maar gekraak, geplof en geknak uit je gewrichten klinkt minder fijn. Waar komt dat lawaai vandaan? We zoomen in op de oorzaken en ernst van knakkende gewrichten. Plus de hamvraag: zegt het iets over artrose?
6 oorzaken van knakkende gewrichten
Het is geen luchtalarm dat afgaat, zo'n knakkende knie. Maar bij sommige mensen kraken de knieën en gewrichten wel heel luid en makkelijk. En je kent vast wel mensen die zelf hun knokkels kraken. Laten we meteen de eerste fabel de wereld uit helpen: door je knokkels te kraken krijg je geen artrose, hoewel het wel je grip kan verminderen en zwelling kan veroorzaken.
Het lawaai rondom je gewrichten kan verschillende oorzaken hebben, zoals:
- stukjes los bot in het gewricht, die vaak ontstaan bij (licht) reumatische pijn of na een ongeval;
- hypermobiliteit;
- verkorte spieren;
- een ontwrichting;
- beschadigde pezen of spieren door reuma;
- ouderdom.
Hoe komt het dat gewrichten geluid kunnen maken?
Hoe het precies komt dat gewrichten geluid kunnen maken, is niet duidelijk. Wat we tot nu toe weten is dat gasbelletjes in de gewrichtsvloeistof een rol spelen. Deze vloeistof zorgt ervoor dat onder andere enkels, knieën en ellebogen vlot kunnen bewegen. De belletjes die gevormd worden, zijn niet zoals de bubbels in water. Er komt immers geen lucht je gewrichten binnen. De bubbels ontstaan door holtevorming: als gewrichten plots van elkaar getrokken worden, is er onvoldoende vocht om de vrijgekomen ruimte op te vullen. Dat lijkt voor het typische geluid te zorgen.
Wat ook kan, is dat twee structuren over elkaar heen schuiven en op die manier geluid maken. Bijvoorbeeld kraakbeen en bot, pees of twee pezen. Zo kan een pees snel over een gewricht bewegen en vervolgens weer op zijn plaats 'klikken'. Wanneer je bijvoorbeeld de knie hoort kraken als je de trap oploopt, komt dit vaak doordat het ruwe kraakbeenoppervlakte van de knieschijf en de groeve op het bovenbeen tegen elkaar aan schuren.
Over het algemeen kunnen knakkende en krakende gewrichten geen kwaad, hoewel het klinkt alsof er iets kapot gaat. De voorwaarde: het moet niet voor pijn of zwelling zorgen. Voel je naast het kraken pijn en stijfheid, dan kan er meer aan de hand zijn. De medische term voor krakende gewrichten is crepitus.
Is knakkende gewrichten en symptoom van artrose?
Hoewel je prima artrose kunt hebben zonder dat je gewrichten enig geluid maken, is artrose wel een aandoening waar krakende gewrichten vaker bij voorkomen. Het zal geen artrose veroorzaken, je kunt het meer zien als een symptoom. Ook bij een lichte vorm van artrose kan het voorkomen. Hoe zit dat?
Artrose zorgt ervoor dat het kraakbeen in het gewricht dunner wordt. Dit dunner worden kan pijn veroorzaken als gewrichten tegen elkaar aanwrijven en het mechanisme kan ook zorgen voor gekraak en gepiep. Het krakende geluid wordt dus veroorzaakt doordat het kraakbeen en het onderliggende bot bij artrose van structuur veranderen. Als deze versleten gewrichtsoppervlakken over elkaar gaan rollen of glijden, ontstaat het geluid.
Het kraken is op zichzelf niet schadelijk en meestal ook niet pijnlijk. Het zegt ook niets over de ernst van je artrose, het kan puur een signaal zijn dat je artrose hebt - mits je dus ook last hebt van pijn, zwelling of stijfheid.
Zo verzorg je je gewrichten
Komen de krakende gewrichten door (een lichte vorm van) artrose, dan kun je er helaas niet veel aan doen. Gelukkig kan het ook geen kwaad en doet het, als het goed is, ook geen pijn. Wat altijd goed is: je gewrichten zo gezond mogelijk houden. Want bij elke beweging die je maakt, heb je botten, spieren en gewrichten nodig. De gouden regels:
- blijf bewegen - dit zorgt voor activiteit in je gewrichten, waardoor ze soepeler blijven. Weinig bewegen maakt bovendien eventuele klachten erger;
- ga voor een gezond gewicht - om je gewrichten minder te belasten, is het verstandig om een gezond gewicht na te streven;
- sport op lage intensiteit - afbeulen in de sportschool is niet nodig, maar sporten op lage intensiteit is goed voor je gewrichten en spieren. Van fietsen tot zwemmen;
- versterk je buik en rug - hoe meer stabiliteit en kracht in je spieren, des te kleiner is de kans op schade aan je gewrichten;
- let op je houding - sta rechtop en zit netjes, zodat je spieren en botten ervoor kunnen zorgen dat er zo min mogelijk spanning op je gewrichten staat;
- ontspan regelmatig - een warm bad, een stukje wandelen of een massage zijn allemaal ontspannen activiteiten voor je gewrichten.
Leven met Reuma
Wil je meer informatie, adviezen, tips en ervaringsverhalen van verschillende mensen met reuma ontvangen? Schrijf je dan in voor de maandelijkse Leven met Reuma nieuwsbrief.
Schrijf je nu in
