De cijfers liegen er niet om: in Nederland hebben ongeveer 359.000 mensen heupartrose. Opvallend genoeg krijgen vrouwen dit vaker dan mannen. Elk jaar zo'n 15.000 mannen en 21.000 vrouwen. Een verklaring voor dit verschil is dat bij vrouwen in de menopauze de kans op slijtage aan het kraakbeen toeneemt. Het komt om die reden ook vaker voor bij vrouwen, maar ook bij mannen die de vijftig zijn gepasseerd. Wat weten we nog meer over heupartrose? We geven antwoord op vier vragen.
1. Hoe ontstaat heupartrose?
Van artrose in de heup spreek je als het kraakbeen in het gewricht is beschadigd of langzaam verdwijnt. Dit zorgt voor slijtage en dat kan een deel van de heup laten veranderen van vorm. Ouder worden en de menopauze, zijn bekende oorzaken van heupartrose, maar niet de enige. Te zwaar zijn speelt ook een rol. Wie overgewicht heeft, overbelast namelijk zijn of haar gewrichten. Datzelfde geldt voor te zwaar werk verrichten, intensief sporten, maar ook een ongeluk of blessure. Heupartrose kan dus geleidelijk ontstaan, bijvoorbeeld omdat je ouder wordt. Dit noem je primaire artrose. Van secundaire artrose spreek je als er een onderliggende oorzaak is, zoals vallen of een ernstig ongeluk.
2. Wat zijn de eerste signalen?
Pijn en stijfheid zijn de eerste tekenen dat er iets mis kan zijn. Die pijn kun je voelen in je lies, aan de zijkant van je heup of in je knie. Doordat gewrichten stijver en pijnlijker worden, kunnen hele normale dingen ineens moeizamer gaan. Denk daarbij aan uit bed komen, sokken of schoenen aantrekken en een stuk lopen. Vaak gaat iemand ook wankelend lopen om de gewrichten te ontlasten. Bij heupartrose wordt vaak gekeken naar schade aan het kraakbeen, op röntgenfoto's of met een MRI. Maar de klachten zijn ook heel belangrijk om te kennen, juist omdat artrose langzaam ontstaat. Door inzicht te krijgen in de klachten, kun je veelal voorspellen of iemand extra kans loopt op artrose.
3. Kun je het krijgen van heupartrose voorkomen?
Dat is moeilijk te zeggen. Als je onderuitgaat of een ernstig ongeluk krijgt, kun je daar niets aan doen. Ook ouderdom kun je niet tegenhouden. Je kunt wel alert zijn op beginnende klachten. Zo kan heupartrose eerder worden opgespoord en op de juiste manier worden behandeld. Daar doet arts en onderzoeker dr. Rintje Agricola van het Erasmus MC momenteel onderzoek naar. Eerder toonde hij aan dat de vorm van je heup al iets zeggen over de kans op artrose. Een heup bestaat namelijk eigenlijk uit een kommetje in je bekken en daar draait de kop van het bot van je bovenbeen in. Het kraakbeen – dat mooi en glad is – zorgt ervoor dat je soepel beweegt. Maar bij sommige mensen is de kop die meer rond of is de vorm van het kommetje anders. Het is niet zo dat al die mensen artrose krijgen, maar de kans wordt wel groter. Door nu onderzoek te doen naar alle beschikbare gegevens over mensen die al heupartrose hebben, hoopt hij in de toekomst beter te kunnen voorspellen of er een kans is op deze vorm van artrose en dit mogelijk zelfs voorkomen.
4. Wat kun je zelf doen om klachten te verminderen?
Hoewel bewegen vaak pijnlijk is, is in beweging blijven en aan je conditie werken wel het beste wat je kunt doen. Zwemmen en fietsen zijn bijvoorbeeld zeer geschikt. Bij deze sporten belast je je heup nauwelijks, terwijl je gewrichten er wel soepel van worden en je spieren sterker. Het is wel belangrijk dat er een goede balans is tussen bewegen en rust. Overleg dit daarom eerst met je fysiotherapeut of behandelend arts. Een gezond gewicht is ook belangrijk, omdat elke kilo extra voor meer belasting kan zorgen. Als de pijn erger wordt, kan medicatie verlichting bieden. In sommige gevallen is een heupoperatie een goede mogelijkheid. Het spreekt voor zich dat te zwaar werk, te veel zitten of juist te veel staan voor meer klachten kan zorgen. Probeer dit zoveel mogelijk te voorkomen. Er is onderzoek gedaan naar de werking van koude kompressen, acupunctuur, braces, inlegzolen en speciale schoenen bij heupartrose, maar er is tot nu toe niet voldoende bewijs dat dit helpt.
