Daten met reuma

Tijdens een date gaat het er vooral om dat je het leuk hebt en een ander leert kennen. Maar soms voelt een afspraakje als een keuring. Wat moet je aan? Wie betaalt? Kan je die grap wel of niet maken? En ... wat als je een chronische ziekte hebt?
Heb je een reumatische aandoening, dan kunnen ook andere vragen een rol spelen en voor extra veel onzekerheid zorgen.
Hierover praten we met Tine van Ingelgem. Zij is werkzaam als psycholoog en psychotherapeut. De afgelopen jaren heeft zij zich gespecialiseerd in mindfulness, yoga en zelfcompassie.

Om met de deur in huis te vallen: wanneer gooi je 'het' op tafel?

"Ik zou niet het gesprek starten met: 'ik ben die en die en ik heb reuma'. Hoewel het deels een kwestie is van aanvoelen, zou ik aanraden om het tijdens de eerste date niet een al te grote plaats te geven. Maar je hoeft het ook niet te verstoppen. Zeker niet zelfs! Reuma is nu eenmaal een deel van jou als persoon. Waarschijnlijk komt het vanzelf ter sprake en dan is mijn advies: vertel er iets over, in kleine stapjes."

Hoe zeg je het dan?

"Stel iemand vraagt wat jij doet in je vrije tijd, dan zou je bijvoorbeeld iets kunnen zeggen als: 'Ik ben een fanatieke tekenaar en vind het heerlijk om te genieten van de natuur. Vanwege mijn reuma verschilt het een beetje wat ik per dag kan doen, maar als het kan ga ik graag wandelen.' Zo benoem je het wel even, maar maak je het niet meteen hét gespreksonderwerp van de date. En, je kunt dan een beetje aan je date overlaten of diegene er meer vragen over stelt of niet."

En dan met samengeknepen billen wachten hoe iemand reageert?

"Iedereen reageert anders: we zijn nu eenmaal allemaal anders. Ja, er zijn mensen die niet willen weten dat het leven kwetsbaar is en dat tegenslag bij het leven hoort. Maar veel mensen zullen het snappen. En veel mensen zullen niet direct reageren. Ze hebben tijd nodig om het te laten bezinken."

En als de ander heel bot reageert, of er juist niet op ingaat?

"Hoe de reactie van die ander ook is, het hoeft geen reden te zijn hem of haar meteen af te wijzen. Kom er later tijdens de date of een volgende date op terug, Vraag dan wat hij of zij ervan vond dat je dit vertelde. Probeer er zelf ook niet te zwaar aan te tillen en het enigszins luchtig te houden, dan zal de ander dat ook sneller doen. Besef dat jij al jaren leeft met deze ziekte, maar dat het voor een ander misschien helemaal nieuw is."

Kun je je voorbereiden op het antwoord?

"Je kunt van tevoren niet bedenken hoe iemand gaat reageren en wat iemand zal zeggen. Toch vul je al snel zelf het antwoord in op basis van je eigen verwachtingen of onzekerheden. Doe dat niet. Ga er niet vanuit dat iemand nooit zou kiezen voor een persoon met een chronische ziekte. Het is zo makkelijk om het voor een ander in te vullen, maar je weet niet wat diegene denkt. Geef je date de kans zelf te bepalen wat hij of zij wel of niet leuk vindt aan jou."

Kan het ook iets positiefs brengen als je over je reuma vertelt?

"Zeker. Vertellen over je ziekte is moedig - je stelt je kwetsbaar op en vertelt iets dat echt persoonlijk is. Maar uiteindelijk wil je laten zien wie je bent en is dat ook waar je naartoe wilt in een relatie. Als je ook je kwetsbare kant toont, creëer je een opening voor een echte relatie. Je verlaagt bovendien de drempel voor de ander om over persoonlijke onderwerpen te praten. Want: ieder huisje heeft zijn kruisje. Mensen verwachten tijdens een date ook iemand die echt is, en zichzelf laat zien."

Wat voor vragen krijg jij vanuit de praktijk over daten met een chronische aandoening?

"Bij een date zijn dat vooral vragen als: hoe stel ik mezelf voor? Wie ben ik? Wanneer vertel ik over mijn chronische ziekte? Is het wel oké om hierover te vertellen? Bij een langdurige relatie komen juist vragen over de zoektocht naar evenwicht. Hoe ga je als partners met elkaar om? Wat als de één meer energie heeft dan de ander? Kan ik wel evenveel geven in een relatie? Voldoe ik wel aan de verwachtingen?"

Wat is het belangrijkste om te weten voordat je een afspraakje start?

"Dat je meer bent dan 'patiënt'. Mensen met reuma kunnen extra onzeker zijn tijdens een date vanwege angst op afwijzing en het idee dat zij minder waard zijn. Je lijdt misschien dagelijks - de ene dag iets meer dan de andere dag - waardoor het in je hoofd een groot ding is. Als je zo in een date stapt, wordt het ook iets groots. Dan kan het zwaar vallen en een groot deel van het gesprek opslurpen. Dat is niet nodig als je beseft dat je als persoon veel meer bent dan 'patiënt'. Je bent iemand met hobby's, interesses en kwaliteiten. Besef voordat je op date gaat wat je hobby's en interesses zijn."

Je bent dus niet minder dan een ander?

"Precies! Je bent evenveel waard als ieder ander. Dat kun je alleen overbrengen op een ander als je daar zelf ook in gelooft. En door je ziekte heb je ook nog eens specifieke kwaliteiten of vaardigheden. Dat kan bijvoorbeeld een hobby zijn die je zonder je ziekte nooit had gehad. Een bepaalde blik op het leven. Maar iemand met reuma kan ook als kwaliteit hebben dat hij of zij meer begrip of empathie heeft voor het lijden van een ander. Dat voeg je dan toe aan een relatie. Schrijf eens op wat jij betekent in een relatie of vraag familie en vrienden hiernaar. Ziek zijn maakt je niet minder waard."

Wat doe jij zelf voor meer zelfcompassie en zelfliefde?

"Ik leg in de ochtend of voordat ik aan het werk ga beide handen op mijn hart. De activatie van het stress-systeem neemt zo af: je gaat uit je hoofd en in je hart. Schenk jezelf vervolgens liefdevolle woorden. In het begin zal dit weerstand opwekken, maar als je het blijft doen zul je het uiteindelijk toelaten. Tijdens een date kun je die oefening even op het toilet doen. Doe je de oefening al een langere tijd, dan merk je dat je rustig wordt en meer liefde gaat ervaren voor jezelf. En daar begint het allemaal: liefde voor jezelf."