De zomer is een periode van veel afspraken, verplichtingen en activiteiten. Week in, week uit. Hartstikke gezellig. Moe? Pijn? Dáár heb je nu even geen tijd voor en zin in, toch? Klopt, daar heb je eigenlijk geen tijd voor. Maar negeren is ook niet aan te raden. Loop ook nu jezelf niet voorbij en zet jezelf op de eerste plaats. Omdat dat makkelijker gezegd is dan gedaan, helpen we je een handje.
Investeer in jezelf
Niet alleen anderen vragen veel van je, ook jij vraagt veel van jezelf! Elk mens legt zichzelf een groot eisenpakket op. Slechts weinigen onder ons kunnen 'En nu ben ík aan de beurt!' zeggen.
Toch is die 'me-time' belangrijk als je een reumatische aandoening hebt, omdat die soms zorgt voor pijn en vermoeidheid. Zeker als je wel eens over je grenzen heengaat!
Vergeet niet dat investeren in jezelf, ook investeren is in anderen. Iedereen is erbij gebaat dat het goed gaat met jou. Stap één is daarom leren aangeven wat je nodig hebt, wat je wilt doen én wat je niet kunt doen. Oftewel: ken en bewaak je grenzen!
Waar liggen jouw grenzen?
Het is allereerst goed om te weten waar jouw grenzen liggen. Als je net te horen hebt gekregen dat je reuma hebt, kan dit nog een zoektocht zijn. Je weet dan nog niet hoe je lichaam reageert op allerlei activiteiten. Raak dan ook niet gefrustreerd als je over je grenzen heengaat: dat is dé manier om te ontdekken waar jouw grenzen liggen. Probeer het te zien als een moment waarvan je leert.
Het kan helpen om je lijf en emoties te observeren op dat moment. Probeer de situatie voor de geest te halen en bedenk hoe het voelde toen je de grens overging. Waren er van tevoren lichamelijke veranderingen? Welke fysieke en mentale waarschuwingen kreeg je, of negeerde je? Misschien waarschuwden anderen je zelfs wel! Al die momenten kun je gebruiken om je lichaam beter te leren kennen en de volgende keer niet in die valkuil te vallen.
Reuma? Kom voor jezelf op
Weet je waar jouw grenzen én wensen liggen? Accepteer die dan ook. Vaak hebben we sterke ideeën over wat wel en niet hoort. Deze ideeën sturen je reacties. Laat dat los en zet jezelf op de eerste plek: dat is niet egoïstisch, dat is gezond.
Vijf tips voor gezond egoïsme
- plan elke week vaste momenten in voor jezelf. Doe iets wat je energie geeft ofwel waar je blij van wordt;
- pak aandacht en tijd voor jezelf niet meteen te groots aan. Begin met een half uur en ga dan bijvoorbeeld in bad liggen of een boek lezen;
- probeer nieuwe dingen uit, zodat je ontdekt wat jou in deze fase van je leven energie geeft;
- hulp vragen is één, hulp aannemen een tweede. Laat je steunen en voeden door anderen. Dat geeft meer lucht en ruimte;
- weet je dat het een drukke week wordt? Zorg dan voor extra rustmomenten ondanks dat je wilt doorgaan. Plan die rust, ga bijvoorbeeld elke avond na het eten even op bed liggen om bij te tanken. Elk mens kan wel even een uurtje gemist worden.
Zeg nee in vier stappen
'Ja', het is een woord dat met gemak over je lippen rolt en je een goed gevoel geeft. Een verzoek weigeren kan op korte termijn meer spanning opleveren dan het tweeletterwoord. Je wilt anderen niet teleurstellen. Maar op de lange termijn kan toegeven juist voor meer last zorgen: je loopt jezelf voorbij en reumatische klachten kunnen hierdoor verergeren. Je raakt geïrriteerd, oververmoeid of krijgt extra pijn. Bovendien kun je waarschijnlijk toch niet iedereen tevreden houden en moet je een keer afzeggen. Probeer naar je lichaam én verstand te luisteren en geef jezelf het recht om 'nee' te zeggen.
Stap 1: weet wat je nodig hebt om fit en tevreden te blijven
Denk bij deze stap weer even terug aan jouw grensgebied en stel een paar regels op. Bijvoorbeeld: 'Ik ga niet meer dan één avond per week uit', 'Ik plan minimaal drie keer per week een moment voor mezelf' of: 'Ik geef mezelf een uur om te bepalen of ik ja of nee zeg'. Heb helder wat je prioriteiten zijn, hoeveel energie je op een dag hebt en hoe je je op dat moment voelt. Het kan namelijk ook per periode verschillen.
Stap 2: besef wat een 'nee' echt betekent
'Nee' zeggen voelt alsof je iemand moet teleurstellen. Besef allereerst dat je nee zegt tegen een vraag en niet tegen een persoon. Weet ook: je zegt niet voor niets 'nee'. Als je 'ja' had gezegd, was de kans groot dat je op het laatste moment alsnog had moeten afzeggen vanwege pijn of vermoeidheid. Als je luistert naar je lijf, weet je als geen ander wat op dat moment goed voor je is. En daarmee is je 'nee' ook goed voor anderen.
Stap 3: bedenk of er alternatieven zijn
Is een ander tijdstip wel oké? Een kortere afspraak? Een andere activiteit? Als dat zo is, kun je wellicht een alternatief aanbieden. Is er geen alternatief of vraagt je lichaam om rust, dan is het tijd voor stap vier.
Stap 4: zeg nee
Je kunt op allerlei manieren 'nee' zeggen. Alleen jij kunt bepalen wat goed voelt. Zeg je het recht op de man af of wil je juist uitleg geven. De beste tip: blijf dicht bij jezelf. Het kan prettig zijn om niet kortweg nee te zeggen, maar ook uitleg te geven. Wanneer je uitlegt waarom het voor jou als persoon met reuma belangrijk is om voor jezelf te kiezen, kan de ander jouw nee in perspectief plaatsen.
Deze zinnen kun je als uitgangspunt nemen:
- 'Op dit moment komt het niet uit, maar ik wil je wel graag zien. Heb je nog andere opties?'
- 'Ik zou willen dat ik kon, maar het gaat nu gewoon niet.'
- 'Hartstikke leuk, maar ik moet nu echt even voor mezelf zorgen.'
- 'Bedankt voor de uitnodiging, maar het gaat me niet lukken.'
