"Dokter, helpt een alternatieve behandeling tegen mijn reuma?" Die vraag kreeg reumatoloog prof. dr. Hans Rasker tijdens veel spreekuren te horen. Zijn antwoord? "Zorg dat je de juiste informatie, juiste diagnose, juiste behandelaar of arts én juiste behandeling treft."
Om mensen daarmee te helpen, schreef hij het boek Reuma en Alternatieve Behandelmethoden. In het voorjaar van 2018 verscheen een vernieuwde versie, die hij samen schreef met farmacoloog dr. Bart van den Bemt.
Vraag 1: waarom zoeken mensen met reuma naar alternatieve behandelingen?
"Bij de behandeling van reumatische ontstekingsziekten is de afgelopen twintig jaar enorme vooruitgang geboekt. Steeds vaker kunnen mensen met reuma een normaal leven zonder ernstige beperkingen leiden. Toch zijn er ook veel reumatische aandoeningen waar nog geen afdoende behandeling voor beschikbaar is. Mensen gaan dan vaak op zoek naar alternatieven. Meer dan de helft van alle mensen met reuma heeft minimaal één keer een alternatieve behandelaar bezocht. Vrijwel iedereen met reuma heeft ooit een dieet of kuuroord geprobeerd. Door media, reclame en de omgeving krijgen mensen met reuma het idee dat ze iets aan hun reuma kunnen én moeten doen. En dat reuma ook te genezen valt met alternatieve methoden. Dat klopt niet. Sommige behandelingen werken alleen verzachtend of functieverbeterend bij reuma. Het is mijn plicht om mensen in te lichten over mogelijke en werkzame behandelmethoden. Objectief, eerlijk en betrouwbaar. Of iemand vervolgens lachmeditatie, reiki of diëten probeert, mag die zelf kiezen. Ik wil weten wat een behandeling doet, zodat ik als reumatoloog mensen kan adviseren."
Vraag 2: zijn alternatieve behandelingen effectief?
"Genezen kan niet met deze methoden, maar sommige verzachten de pijn en verbeteren bijvoorbeeld de kniefunctie en het algemeen welbevinden. Bij reumatoïde artritis, de ziekte van Bechterew en fibromyalgie kunnen kuuroordbehandelingen helpen. Dat het placebo-effect, de kracht van de geest over het lichaam, soms een rol speelt, maakt niet uit. Vaak is dit zelfs gunstig, want in het lichaam treedt een chemische reactie op: het hormoon endorfine komt vrij. Dat is morfine voor het zenuwstelsel en werkt dus pijnstillend. Soms werkt een alternatieve behandeling zonder placebo-effect wel degelijk."
Vraag 3: wat moeten mensen met reuma vooral niet doen?
"Zelf doktertje spelen. Dat is niet handig. Alternatieve behandelingen zijn werkzaam, doen niets of zijn bedrog. Onder die laatste categorie schaar ik diagnostische methoden zoals haaranalyse, wichelroede lopen en bioresonantie. Die zijn zonde van je geld. Ik raad mensen ook af om het internet als enige bron te gebruiken om kennis te vergaren. Iedereen kan gegevens op het net zetten, waardoor die informatie onjuist of onbetrouwbaar kan zijn."
Vraag 4: wat raad je mensen met reuma dan wel aan om te doen?
"Ga altijd eerst naar een reguliere arts en vraag 'wat heb ik?'. Op basis daarvan geeft de arts advies. Als je ernaar vraagt kunnen in dit advies zowel reguliere als mogelijke alternatieve behandelingen worden meegenomen. Er zijn namelijk meer dan honderd vormen van reuma, waarvan sommige regulier goed te behandelen en soms zelfs te genezen zijn. Hoewel patiënten soms ten onrechte bepaalde reguliere behandelingen krijgen, waarschuw ik ervoor dat zij zich niet door een alternatieve genezer laten opdragen te stoppen met medicijnen die hun behandelend arts voorschrijft. Overleg altijd met je eigen arts."
Vraag 5: wat kun je zelf doen?
"Wat je niet straft, mag je doen. Je leeft maar één keer, probeer daarom het leven positief in te zien. Zoek sociale activiteiten op, beweeg wat je kunt bewegen en pas je omgeving aan je mogelijkheden aan. Praktisch gezegd: doe spierversterkende oefeningen. Dat kan zelfs liggend op de bank. Gezonde voeding is ook belangrijk. Voldoende fruit en groente en als je wilt kun je het mediterrane dieet - rijk aan groente, vis, olijfolie en ontstekingsremmende omega-3-vetten - proberen."
Hans Rasker is naast reumatoloog en onderzoeker de laatste tien jaar ook waarnemer geweest in verschillende ziekenhuizen en secretaris-generaal van de ILAR, de wereldorganisatie voor reumatologie, en voorzitter van de TNO commissie reumaonderzoek. Het boek Reuma en Alternatieve Behandelmethoden geeft een overzicht van alternatieve en complementaire behandelmethoden bij reumatische aandoeningen.
