Waarom kan RA weer opvlammen (ondanks medicijnen)?

Reumatoïde artritis is een auto-immuunziekte, wat betekent dat je afweersysteem zich tegen je eigen lichaam keert. In het geval van RA ontstaan er gewrichtsontstekingen die plotseling of geleidelijk kunnen ontstaan. Naar schatting hebben ruim 250 duizend mensen de diagnose RA, waarvan het merendeel vrouw is.

Opvlammingen zijn niet zeldzaam

Veel mensen met RA hebben last van gevoelige, warme of opgezwollen gewrichten, stijfheid en vermoeidheid. In het begin zijn het veelal de kleinere gewrichten, zoals die van de vingers. De ziekte is chronisch en verloopt erg wisselend; soms zijn er zelfs periodes waarin de klachten verdwenen lijken. Het gebruik van medicatie kan daar een positieve rol in spelen, maar toch kan ook dan de ziekte uit het niets weer opvlammen.

Tot voor kort was er nog geen duidelijke boosdoener aan te wijzen voor dit soort opvlammingen, maar het blijkt dat meer dan de helft van de mensen met RA weer een opvlamming krijgen na het afbouwen van medicatie. Dit was een belangrijke aanleiding voor onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) om hier dieper in te duiken.

De boosdoener: afweercellen

We vertelden net al dat bij RA je eigen afweersysteem zich tegen de gezonde cellen in je lichaam keert. Hierbij worden soms autoantistoffen aangemaakt die een rol spelen bij de gewrichtsontsteking. De onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) keken voor dit onderzoek specifiek naar de afweercellen die deze autoantistoffen tegen het eigen lichaam aanmaken, de zogenoemde B-cellen.

Wat bleek? Deze cellen, de 'slechte' afweercellen, zijn heel actief in het begin van de ziekte en blijven dat ook, ondanks de medicijnen. Dat verklaart waarom veel mensen met RA snel weer last krijgen van ontstekingen zodra ze stoppen met medicijnen. Medicijnen zijn er namelijk op gericht om ontstekingen te remmen en ondanks dat dat ook gebeurt, geldt dat niet voor de B-cellen. Die worden niet tot rust gebracht en kunnen de ziekte dus weer laten opvlammen.

Verder onderzoek is nodig

Er is op dit moment nog geen medicijn of manier om de B-cellen tot bedaren te brengen. Sowieso is de ziekte tot op de dag vandaag nog niet te genezen. Er zijn geen manieren om het onderliggende probleem aan te pakken, waardoor medicijnen voor veel mensen met reumatoïde artritis nodig blijven maar niet zaligmakend zijn. Er is maar een klein deel van de mensen met RA dat volledig kan stoppen met medicijnen. Op basis van dit onderzoek wordt wel verder onderzoek gedaan naar de eigenschappen van de B-cellen en of deze een basis kunnen vormen voor nieuwe behandelingen naar RA.

Wat kun je zelf doen bij RA?

Gelukkig kun je zelf ook iets doen om klachten te verminderen. Bewegen blijft het allerbelangrijkste. Bewegen kan namelijk helpen om de stijfheid van gewrichten te verminderen of zelfs te voorkomen. Het advies is dan ook om het liefst elke dag een half uur te bewegen. Alle vormen van beweging zijn gezond: kijk vooral wat jij leuk vindt en kan. Ga bijvoorbeeld fietsen, wandelen of zwemmen. Omdat je spieren er sterker van worden, gaan ze je gewrichten ondersteunen. De pijn wordt dan uiteindelijk minder. Wees niet bang om te bewegen als een gewricht dik, warm of rood is, óók dan is het veilig en goed om te bewegen. Een tip: het helpt ook om een gezwollen of warm gewricht te koelen, bijvoorbeeld met een natte doek of wat ijs.