Botontkalking (osteoporose)

Botten vernieuwen zich voortdurend. Oud botweefsel verdwijnt, nieuw botweefsel wordt aangemaakt. Zolang dit in balans is, is er niets aan de hand. Maar vanaf ongeveer het dertigste levensjaar gaat de afbraak vaak harder dan de aanmaak. Dat kan geleidelijk leiden tot bijvoorbeeld een groter risico op botbreuken en het inzakken van wervels. Bij vrouwen in de overgang voltrekt dit afbraakproces zich, als gevolg van een veranderde hormoonhuishouding, nog sneller.

Er zijn een aantal factoren waardoor de kans op het krijgen van osteoporose wordt vergroot:

• de botopbouw is tijdens de jeugd niet goed of niet optimaal verlopen;
• botontkalking komt veel in de familie voor.

Andere factoren die mogelijk bijdragen aan een disbalans in de bothuishouding zijn:

• een tekort aan kalk of vitamine D (door ontoereikende voeding);
• te weinig lichaamsbeweging;
• overmatig alcoholgebruik;
• roken.

Je stapt even verkeerd en verzwikt je enkel, of erger, je enkel breekt. Je hebt steeds vaker last van pijn in de onderrug zonder dat je echt zwaar werk hebt gedaan. Snelle botbreuken of een constante rugpijn kunnen voortekenen van botontkalking zijn.

Aan risicofactoren als erfelijke belasting kun je weinig doen. Maar aan andere factoren, zoals voeding en beweging, des te meer. Vooral bij opgroeiende kinderen zijn deze laatste twee factoren erg belangrijk, omdat tijdens de jeugd en vroege volwassenheid de basis wordt gelegd voor een goede botstructuur op oudere leeftijd:

• beperk de consumptie van alcohol en stop met roken;
• zorg voor geregelde lichaamsbeweging, vooral in de frisse buitenlucht;
• met name bezigheden waarbij je staat blijken van belang, zoals wandelen, tennis, badminton en joggen. Maar ook touwtje springen en de trap op- en aflopen zijn prima;
• dagelijks een uurtje in de zon, zo mogelijk met blote armen, bevordert de vorming van vitamine D in de huid.

• zorg er op elke leeftijd voor dat je voldoende kalk binnenkrijgt;
• eet geregeld zuivelproducten, en dan vooral producten zoals kwark, biogarde en karnemelk;
• ook salades van koolsoorten en noten, zaden en pitten zijn aan te bevelen;
• gebruik weinig zout, breng gerechten liever op smaak met kruiden en specerijen;
• een bekend advies van A.Vogel is: zorg dat je voeding een basenoverschot bevat. Dit blijkt ook een belangrijke preventieve maatregel tegen botontkalking. In de praktijk komt dat neer op zo min mogelijk verzurende voedingsmiddelen (onder meer vlees, eieren, kaas) te gebruiken en zoveel mogelijk 'ontzurende' of basenvormende producten (lees: groenten en fruit) te nemen;
• groenten en fruit leveren ook magnesium, een mineraal dat eveneens een belangrijke rol speelt bij de kalkhuishouding;
• matig zijn met vlees is om nog een andere reden goed. Vlees bevat relatief veel fosfaat en weinig calcium. Een teveel aan fosfaten wordt onder meer uitgescheiden door de nieren, waarbij ook calcium verloren gaat.

Geen enkele vorm van botontkalking is geschikt voor zelfmedicatie. Raadpleeg een arts. Aanvullend kun je contact opnemen met één van onze deskundigen van het A.Vogel Informatiecentrum voor persoonlijk advies over voeding en leefwijze.

• feitelijk is er geen sprake van minder kalk (‘ontkalking’) maar botarmoede. Er verdwijnt niet alleen kalk uit het bot, maar de hele structuur van het bot verzwakt;
• al vanaf het dertigste jaar neemt de botdichtheid af. Bij vrouwen in de overgang voltrekt het afbraakproces zich sneller onder invloed van de veranderende hormoonbalans;
• niet alleen vrouwen hebben botontkalking, ook mannen;
• er bestaat ook erfelijke botontkalking.

• Overgang
• Kalktekort
• Atrosan tabletten* bij milde gewrichtspijn
• Syndroom van Tietze